Kiến nghị xem xét thu hồi hàng trăm ha đất tại Ninh Bình

Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường trên địa bàn tỉnh Ninh Bình (thời kỳ từ 2011- 2018).

NHIỀU DIỆN TÍCH ĐẤT GIAO DOANH NGHIỆP CHƯA THỰC HIỆN NGHĨA VỤ TÀI CHÍNH VỀ ĐẤT

Theo thông báo kết luận thanh tra, sau khi thực hiện sắp xếp, chuyển đổi các nông trường, UBND tỉnh Ninh Bình chưa quan tâm đúng mức đến công tác quản lý đất đai có nguồn gốc từ các nông trường; không chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành các trình tự, thủ tục để quản lý đất đai theo quy định.

Cụ thể, không kịp thời tiến hành rà soát, phân loại các diện tích đất, đo đạc, cắm mốc, xác định ranh giới, lập hồ sơ địa chính, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất chi tiết của các công ty được giữ lại sử dụng, không ban hành quyết định giao đất và chuyển sang hình thức thuê đất đối với diện tích công ty được tiếp tục sử dụng; không ban hành quyết định thu hồi đối với các diện tích đất công ty không còn nhu cầu sử dụng.

Điều này dẫn đến có nhiều diện tích đất không quản lý được, phát sinh tình trạng lấn, chiếm, chuyển nhượng đất trái phép, không ký hợp đồng thuê đất đầy đủ, không thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất.

Thông báo cũng chỉ rõ công tác phê duyệt phương án sử dụng đất của các công ty (có tiền thân là nông trường) làm cơ sở cho việc giao đất, thu hồi đất còn chậm. Đến năm 2016, còn 2/4 công ty chưa được phê duyệt, dẫn đến công tác quản lý đất đai tại các công ty này gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh và các cơ quan chức năng chưa xử lý dứt điểm đối với một số diện tích đất bị lấn chiếm ở một số công ty. Điển hình như hơn 241 ha đất đang do một số hộ dân sử dụng từ khi nhận giao khoán của nông trường Phùng Thượng (đã hết hạn hợp đồng từ năm 2015) nhưng không ký hợp đồng tiếp hoặc bàn giao lại đất cho Công ty CP giống bò thịt sữa Yên Phú; và 2,78 ha đất giao cho nông trường quốc doanh Đồng Giao trước đây quản lý, sử dụng nhưng một số hộ dân đã sử dụng làm nhà ở và sản xuất nông nghiệp.

Cũng đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh chưa ban hành quyết định thu hồi 444,18 ha đất do Nông trường Yên Phú trước đây quản lý, hiện nay được quy hoạch là công viên động vật hoang dã.

Đối với việc giao đất cho doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường thực hiện dự án khu du lịch sinh thái, vui chơi giải trí hồ Đồng Chương, thông báo kết luận tranh tra cho biết, năm 2011, UBND tỉnh Ninh Bình ban hành quyết định thu hồi 129,1 ha đất của 3 công ty sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường để giao đất cho doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện giai đoạn 2 của dự án. Tuy nhiên, sau 8 năm (tính đến thời điểm thanh tra), toàn bộ diện tích đất này vẫn chưa giải phóng mặt bằng nhưng tỉnh chưa có biện pháp xử lý dứt điểm theo quy định…

Đối với vấn đề quản lý nguồn thu từ đất, thông báo kết luận cho biết, sau khi sắp xếp, chuyển đổi các nông trường quốc doanh trên địa bàn, UBND tỉnh không quyết định chuyển từ hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất (cho các nông trường trước đây) sang thuê đất đối với với diện tích đất các công ty được tiếp tục sử dụng theo quy định, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đến thời điểm thanh tra, còn nhiều diện tích đất đã giao cho một số công ty sử dụng từ nhiều năm nhưng chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đối với nhà nước. Cụ thể như trường hợp Công ty CP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao khoảng hơn 1000 ha; Công ty CP giống bò thịt, sữa Yên Phú hơn 241 ha; Công ty TNHH Một thành viên Bình Minh 545 ha.

KIẾN NGHỊ XEM XÉT THU HỒI 129 HA ĐẤT GIAO DOANH NGHIỆP KHÔNG ĐÚNG QUY ĐỊNH

Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo cơ quan chức năng, các huyện/thành phố tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác quản lý, sử dụng đất trên địa bàn. Tập trung hoàn thiện thủ tục, hồ sơ pháp lý, khắc phục các tồn tại, hạn chế về quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trước quốc doanh.

Bên cạnh đó, xác định lại toàn bộ diện tích phải nộp tiền thuê đất của 4 công ty nông nghiệp đã và đang quản lý, sử dụng nhưng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính kể từ thời điểm sắp xếp, chuyển đổi theo đúng quy định pháp luật.

Xem xét thu hồi 129 ha đã giao cho Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái vui chơi giải trí hồ Đồng Chương tại Quyết định số 533/QĐ-UBND do không đủ căn cứ, điều kiện để thu hồi đất, giao đất theo quy định của pháp luật và dự án chậm tiến độ (chậm 9 năm). Cùng với đó xem xét thu hồi diện tích 444,18 ha đất Nông trường Yên Phú đã giao khoán cho các hộ gia đình, cá nhân (đã hết hạn hợp đồng và đã được quy hoạch là công viên động vật hoang dã).

Xử lý dứt điểm đối với diện tích 2,78ha đất một số hộ dân đã xây dựng nhà ở (từ trước khi sắp xếp, chuyển đổi nông trường Đồng Giao) theo đúng quy định của pháp luật.

Tỉnh Ninh Bình cũng cần yêu cầu UBND huyện Nho Quan, Sở Tài nguyên và Môi trường và Công ty CP giống bò thịt sữa Yên Phú phối hợp giải quyết dứt điểm tình trạng hơn 400 hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất của công ty nhưng không ký hợp đồng giao khoán mới hoặc bàn giao đất cho công ty quản lý sử dụng. Sớm hoàn thiện thủ tục để ký hợp đồng thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và xác định nghĩa vụ tài chính đối với diện tích đất 241,02ha đã giao cho công ty quản lý, sử dụng theo quy định.

Đồng thời, chỉ đạo Cục Thuế tỉnh xử lý dứt điểm việc miễn, giảm tiền thuê đất đối với Công ty cổ phần thực phẩm xuất nhập khẩu Đồng Giao và Công ty cổ phần giống, vật nuôi cây trồng Đồng Giao theo đúng quy định…